Ortodonti Nedir? Ortodontik Tedavi Bilinmeyenleri

  Ortodonti, anormal biçimde sıralanmış dişlerin düzgün şekilde sıralanmasını ifade eder.Hem dünyada hem ülkemizde ortodonti diş hekimliğinin en eski uzmanlık dalıdır. Ülkemizde tıpta uzmanlık tüzüğüne ilk giren diş hekimliği uzmanlık dalıdır. Başlangıçta ortodonti problemleri olarak,  düzensiz ve çapraşık dişlerin düzgün bir şekilde sıralanması, gülünce hemen görülen vitrindeki ön dişlerin düzeltilmesi gibi işlemler  yapılıyordu. Sonra dişlerin sadece komşularıyla ilişkilerinin düzeltilmesi değil, karşı çenedeki dişlerle ve çene kemiği ilişkileri de ortodontik probleme girdi ve bunlarda düzeltilmeye başlandı. Daha sonra hedef daha da büyüdü.  Bozulmuş olan alt (mandibula) ve üst (maxilla) çene kemiklerinin birbiriyle ilişkileri de çene kemiklerinin yüz iskeletindeki konumları düzeltilmeye çalışıldı. Bu durum doğuştan olabileceği gibi  parmak emme güdüsünü kaybetmemiş ve süt dişleri çıkmış olan çocukların, emdiği parmağının şekline göre çene iskeleti bozukluğu ve süt dişlerin yerine çıkan dişlerde çapraşıklık meydana gelmekteydi.Bu şekilde ortodontik tedaviye ihtiyaç gün geçtikçe arttı.

ORTODONTİ NE DEMEK?

Ortodonti kelimesi Yunanca da orthos: düz, odontos: diş anlamına gelen kelimelerin birleşmesiyle oluşmuştur. Ortodonti kelimesi yapılan işi göstermek için yetmiyordu. Bunun üzerine; Almanca konuşulan ülkelerde “çene ortopedisi” (kieferorthopaedie) Fransızca konuşulan ülkelerde “diş çene yüz ortopedisi” (orthopediedentomaxillofaciale İngilizce konuşulan ülkelerde “diş yüz ortopedisi” (dentofacialeorthopedics)  adlarını kullanmaya başladılar. Ortodonti ne demek, genel kapsamda yanıtlanabilir bir soru olarak değerlendirilmektedir. Metal diş teli, şeffaf diş teli, lingual ortodonti ve şeffaf plak tedavisi Dişleri taşıyan alt ve üst çene kemiklerinin birbiriyle olan ilişkileri normal ise, yalnız dişlerin veya alt ve üst diş kavislerinin de birbiriyle olan ilişkilerinde bir anormallik varsa; bu tür anomalileri her yaşta hem erişkin hem de çocuk yaşta, sadece ortodontik tedavi ile düzeltmek mümkün olabilmektedir. Yeterli iyi bir hasta işbirliği (kooperasyon) olsun.

ORTODONTİ TEDAVİSİ

Ortodonti tedavisi ; Koruyucu Ortodonti, Durdurucu Ortodonti, Tedavi Edici Ortodonti ve Ortodontik Tedavi olarak çeşitlilik gösterir Koruyucu Ortodonti: Ortodonti’nin ilk görev ve amacı çocukta ortodontik anomali oluşmasını önlemektir. Koruyucu ortodonti tedavisi denilen uygulamalarda anomalinin meydana gelmesi önlenir. Örneğin çürük nedeniyle süt büyük azılar erken kaybedilebilir veya çekilebilir. Buna bağlı olarak ilk süren 6 yaş dişi dişlerinin normalden sapması durumu olabileceği düşünülmelidir. Bu nedenle o boşluğu doldurmak, oluşabilecek ortodontik bozukluklara, sorun ve anomalilere engel olmak için yer tutucu denilen aygıtlar yapılabilir. Durducucu Ortodonti: Örnek üzerinden devam edecek olursak, çocukta anomali engellenmemiş olursa anomali ortaya çıkmasını önlemek bu tedavi şekline girer. Tedavi Edici Ortodonti ve Ortodontik Tedavi Hedefleri: Maalesef çoğunlukla ortodontik anomali ortaya çıktıktan sonra ortodonti uzmanı tarafından muayene edilmelidir. Bu durumda ortodontinin amacı, ortodontinin bütün imkânlarını ve gücünü kullanarak anomaliyi tedavi etmek ve tedavi sonucundan memnun olunmasını sağlamaktır.

ORTODONTİ TEDAVİSİ AŞAMALARI

Her sağlık tedavisi çeşitlerinde olduğu gibi ortodonti de de ilk aşama anamnezdir. Anamnez; hastaların diş hikâyesini hastadan dinlemektir, bir yakınından değil. Anamnezden sonra klinik muayene gelir. Klinik muayenenin önemi hafife alınmamalıdır, hasta diş hekimi ile bizzat gidip görüşüp muayene olmadığı sürece diğer aşamaların önemi yoktur. Daha sonra tanı araçlarından elde edilen bilgiler vardır, yani radyografi ve analizler. Anamnez: Bir form ile veya hekimin merak ettiklerini not almasıyla gerçekleşir. Yaş, cinsiyet, rahatsızlık nedeni, sıklığı çoğaltılabilir. Ortodonti tedavisinin aşamaları ise 3 alanda değerlendirilmektedir: Klinik Muayene: 3 alanı kapsar. 1) YÜZ ORANI VE ESTEİĞİ 2)AĞIZ İÇİ YUMUŞAK VE SERT DOKULAR 3)AĞIZ İÇİ YAPILARIN FONKSİYONLARI Klinik muayene de ; simetri analizi, yüzün dik yön oranı, postürincelenmesi, profil incelenmesi, dudak duruşu, dişin yaşı, erken çekilmiş diş, eksik diş , sürmemiş diş , frenlum , çene kapanış ilişkileri vb…. İncelenir ve hekime yön veren bilgiler içerdiği bilinmelidir. Radyografik Bilgiler: El bilek filmi, sefalmerik analizler… İçerir. Tedavi aşamaları bu sırayla uygulanır, hiçbiri diğerinden bağımsız değildir. Hekim elde ettiği bilgiler eşliğinde bir karara ulaşır. Diş teli kullanımı, plak kullanımı, diş çekimi, protez yapımı, restoratif tedavi yaklaşımı gibi…

ORTODONTİ TEDAVİ SÜRESİ

Ortodonti tedavi süresi diş hekimleri tarafından hastanın kişisel özellikleri değerlendirilerek belirlenmekte 8 ay ile 2 yıl arasında bir sürede tamamlanabilmektedir.Ortodonti birçok diş hekimliği anabilim dalından bu yönüyle ayrılır. Ortodonti’ de her zamankinden daha fazla süre ve sabra ihtiyaç duyulur. Bunun nedeni diş ve oral yapının tümünün eski hakine dönme eğilimini unutmaması veya unutmasının uzun sürmesidir. Diş teli kullanımda çok karşılaştığımız bir durumdur. Aylar, yıllar süren tel, plak kullanımı.Dişin olması gereken yerinde ve olması gereken konumunda olmamasının nedeni ne ise tespit edilmeli, ortadan kaldırılmalı, tedavi planı yapılmalı ve uygulanmalıdır. Bir dişin olması gereken konuma gelmesini sağlayan tedavide bu süreci yavaşlatan faktörler vardır. Örneğin ilerleme hızı, kişiden kişiye değişen bu ilerleme hızı dişe zara vermemeli, diş kökünü rezorbe etmemeli, diş etinde travma yaratmamalı yani canlı dokular canlı kalmalı. Bu nedenle tedavi uzun süren, emin adımlarla ilerleyen, yavaş kuvvet uygulanan, sabredilmesi gereken bir duruma bizleri sürükler. Diş teli kullanımı sonrasında plak kullanılması da tedavinin geri dönmesi yani anomalinin tekrar yaşanmasını engellemek için bir koruyucudur. Hastanın tedavi süresi  uzundur ama bu sürenin uzunluğu; kişiye, yaşa, anomali durumuna, erken yaşta ki diş travmalarına, tedavi yöntemi ve hastanın ne kadar iyi bakım yaptığına göre değişiklik gösterir.

ORTODONTİ FİYATLARI

Ortodonti halk arasında yüksel Mevla tutan tedavi olarak da bilinir. Bunun nedeni kullanılan malzemelerin birçoğu yurtdışı kaynaklı ve euro ve dolar üzerinden geliyor olmasıdır. Daha önce de bahsedildiği gibi tedavi süresini etkileyen bazı faktörler tedavi fiyatını da etkiler. Örneğin; anomali dermesi, kullanılacak materyalin cinsi fiyatı etkilemektedir. Devlet hastanelerinde ortodonti fiyatları malzeme cinsine göre 7.000 TL ile 11. 000 TL arasında değişmektedir. Elbette özel kliniklerde bu meblağ çok sık değişiklik göstermektedir. Kliniğin masrafına, kar durumuna, hekimin hasta portföyüne göre bile meblağ da değişim gözlenir.

Ortodonti Tedavi Sonucu Kalıcı Mı?

Ortodonti tedavi sürecini tamamladıktan sonra, tedavinin uygulandığı alt ya da üst ön dişlerin iç kısımlarına dışarıdan görünmeyen koruyucu teller takılır. En azından belirli bir müddet bu tellerin takılması, tedavinin daha kalıcı olması açısından önem taşımaktadır. Bu ince koruyucu tellerin kalma süresini hekiminiz belirler.

Ortodonti ile ilgili Soru-Cevap